Alimenty to jedno z najczęściej poruszanych zagadnień w sprawach rodzinnych. Choć większość osób kojarzy je z obowiązkiem jednego z rodziców względem dziecka, to przepisy przewidują szerszy katalog relacji, w których alimenty mogą być zasądzone – m.in. między byłymi małżonkami czy krewnymi. W tym wpisie skupimy się jednak na alimentach na dzieci i najważniejszych kwestiach z nimi związanych – ustaleniu, zmianie i uchyleniu alimentów – a także odpowiemy na pytania, jak świadczenie 800+ wpływa na ich wysokość i ile obecnie wypłaca Fundusz Alimentacyjny.
Ustalenie alimentów
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci wynika z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jeżeli rodzice nie są w stanie porozumieć się co do wysokości alimentów, ich ustalenie może nastąpić na mocy wyroku sądu. Wysokość alimentów zależy przede wszystkim od:
- usprawiedliwionych potrzeb dziecka (np. koszty utrzymania, edukacji, leczenia, zajęć dodatkowych),
- możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica zobowiązanego do ich płacenia.
Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie chodzi o aktualne dochody zobowiązanego, ale o jego realne możliwości zarobkowe – czyli to, ile mógłby zarabiać przy odpowiednim zaangażowaniu.
Zmiana wysokości alimentów
Życie przynosi zmiany – dziecko rośnie, rosną jego potrzeby, a sytuacja materialna rodziców może się zmieniać. Dlatego też każda ze stron może żądać zmiany (podwyższenia lub obniżenia) alimentów, jeżeli nastąpiła istotna zmiana okoliczności. Przykładowo:
- dziecko rozpoczęło naukę w szkole lub na studiach,
- zmienił się stan zdrowia dziecka lub rodzica,
- rodzic zobowiązany do płacenia alimentów stracił pracę lub osiąga wyższe dochody.
Uchylenie obowiązku alimentacyjnego
W określonych sytuacjach możliwe jest także całkowite uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Z reguły dotyczy to przypadków, gdy dziecko osiągnęło już samodzielność życiową – czyli potrafi utrzymać się samodzielnie, a jego sytuacja nie uzasadnia dalszego wsparcia ze strony rodzica. Uchylenie obowiązku alimentacyjnego może być też zasadne, gdy dziecko nie podejmuje starań w celu usamodzielnienia się (np. celowo przedłuża edukację, unika pracy).
Ile wypłaca Fundusz Alimentacyjny?
Fundusz Alimentacyjny to wsparcie dla dzieci, których rodzice uchylają się od płacenia zasądzonych alimentów. W 2025 r. maksymalna wysokość świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego wynosi 1000 zł. Świadczenie wypłacane jest do wysokości zasądzonych alimentów, jednak nie więcej niż wspomniany limit.
Do otrzymania świadczenia konieczne jest spełnienie warunków dochodowych – aktualnie próg dochodowy wynosi 1209 zł netto na osobę w rodzinie. Obowiązuje tzw. mechanizm „złotówka za złotówkę”, co oznacza, że świadczenie może być przyznane nawet przy przekroczeniu progu, ale w niższej wysokości.
Czy 800+ wpływa na wysokość alimentów?
Program 800+ jest świadczeniem wychowawczym wypłacanym niezależnie od dochodu rodziny. Co istotne, świadczenie to nie wpływa bezpośrednio na wysokość zasądzanych alimentów. Sąd nie może pomniejszyć alimentów tylko dlatego, że dziecko otrzymuje 800+. Jest to świadczenie państwowe, mające na celu wsparcie rodzin, ale nie zwalnia ono rodziców z obowiązku utrzymywania swoich dzieci.
W praktyce oznacza to, że rodzic nie może skutecznie argumentować w sądzie: „Nie muszę płacić tyle, bo dziecko dostaje 800 zł od państwa”. Alimenty mają zabezpieczyć rzeczywiste potrzeby dziecka, a nie „zastępować” świadczenia wychowawcze.